مقایسه ترکیب‌های شیمیایی و بررسی اثرات ضدباکتریایی اسانس Salvia hydrangea L. در دو رویشگاه مختلف

مقدمه: جنس مریم گلی در ایران حدود 58 گونه گیاه علفی یک‌ساله و چند ساله دارد که از این تعداد 17 گونه آن انحصاری می‌باشند. گونهSalvia hydrangea با نام محلی گل ارونه دارای اثرات ضدالتهابی، ضداسپاسمی، ضدنفخی و تسکینی بوده و از دیرباز دم‌کرده گل‌های این گیاه به طور سنتی در بخش‌هایی از ایران (استان فارس) برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌شود. هدف: مطالعه ترکیب‌های شیمیایی و بررسی اثرات ضدباکتریایی اسانس S. hydrangeaدر دو رویشگاه مختلف. روش بررسی: اندام هوایی گیاه در زمان گل‌دهی از دو رویشگاه جمع‌آوری و اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب انجام شد. ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاه‌های GC و GC-MS آنالیز و شناسایی شد. بررسی اثر ضدباکتریایی به روش انتشار روی دیسک و اندازه‌گیری کمترین غلظت بازدارنده2 به روش رقت لوله‌ای انجام شد. نتایج: بازده وزنی/ وزنی اسانس نمونه‌ها به ترتیب 1/0 و 13/0 درصد برای نمونه آباده و تکاب به دست آمد. تعداد 37 و 35 ترکیب که به ترتیب نشان‌دهنده 4/97 و 3/98 درصد کل ترکیب‌های اسانس بود، شناسایی شد. سه ترکیب اصلی در نمونه آباده شامل بتا- کاریوفیلن (2/25 درصد)، 1،8- سینئول (2/15 درصد) و کاریوفیلن اکسید (1/11 درصد) و در نمونه تکاب بتا- کاریوفیلن (2/26 درصد)، 1،8- سینئول (2/14 درصد) و آلفا- پینن (2/11 درصد) بودند. اسانس‌های آزمایش شده روی 4 سویه باکتری گرم مثبت فعالیت ضدباکتریایی متوسط و در مقابل 3 سویه باکتری گرم منفی خاصیت ضعیفی نشان دادند. نتیجه‌گیری: تفاوت‌های کمی و کیفی مشاهده شده می‌تواند ناشی از تاثیر عوامل مختلف اکولوژیکی، جغرافیایی، اقلیمی و خاکی روی ترکیب شیمیایی اسانس جمعیت‌های مختلف گونه مورد مطالعه باشد. خاصیت ضدباکتری متوسط این گونه را می‌توان به وجود ماده 1،8- سینئول نسبت داد.